İqtisadiyyat

Respublikamızda olduğu kimi, Qusar rayonunda da 2024 ilin 9 ayınının sosial-iqtisadi inkişaf və makroiqtisadi göstəricilərində artım qeydə alınmışdır. Belə ki, rayonda məhsul buraxılışının həcmi əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə  64 milyon 456 min manat, yəni 21,2 faiz artaraq 344 milyon 595 min manat, sənaye məhsulunun ümumi həcmi 2 milyon 211 min manat, yəni 8,5 faiz artaraq 19 milyon 176 min manat, əsas kapitala yönəldilən investisiyalar 2,4 dəfə artaraq 24 milyon 390 min manat, informasiya və rabitə xidmətlərinin həcmi 609 min manat, yəni 35,8 faiz artaraq 2 milyon 286 min manat, nəqliyyat sektorunda əldə olunan gəlirlər 665 min manat, yəni 16,4 faiz artaraq 5 milyon 316 min manat, pərakəndə ticarət  dövriyyəsi 4 milyon 824 min manat, yəni 1,5 faiz artaraq 211 milyon 500 min manat, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlər 14 milyon 495 min manat, yəni  25,9 faiz artaraq 62 milyon 743 min manata çatmış, rayon üzrə orta aylıq nominal əmək haqqı keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 6,5 faiz artaraq 642,3 manat, o cümlədən dövlət sektorunda 762 manat, özəl sektorda 523,5 manat təşkil etmişdir. Kənd təsərrüfatının ümumi məhsulu isə keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1 milyon 151 min manat, və ya  2,8 faiz azalaraq 176 milyon 682 min manat təşkil etmişdir.

2024-cü ilin III rübündə rayonun yerli gəlirləri proqnozu 4123,6 min manata qarşı 4774,5 min manat və ya 115.8 % icra olunmuş, büdcəyə  650, 9 min manat əlavə vəsait daxil olmuşdur. Yerli xərclər üzrə proqnozu isə 4123,6 min manata qarşı 2783,8 min manat olmaqla  67,5 % icra olunmuşdur.

01 oktyabr 2024-cü il vəziyyətinə Qusar rayonunda iqtisadi fəal əhalinin sayı 55,2 min nəfər, ondan məşğul əhalinin sayı 52,5 min nəfər, işsiz əhalinin sayı 2,7 min nəfər olmuşdur. Muzdla işləyən  işçilərin sayı 12 min nəfər olmuşdur ki, ondan 6 min nəfəri dövlət sektorunda, 6 min nəfəri isə qeyri-dövlət sektorunda çalışır. Muzdla işləyənlərdən qadınların sayı 4,7 min nəfər omuşdur.

2024-cü ilin yanvar-sentyabr aylarında 11 hüquqi və 580 fiziki şəxs vergi orqanlarında qeydiyyatdan keçmiş, 119 iş yeri açılmışdır ki, onların hamısı daimidir. Yeni yaradılmış iş yerlərindən 15-i hüquqi şəxslərdə, 104 isə mövcud müəssisə və təşkilatlarda açılmışdır. Rayonda ümumilikdə 588 hüquqi, 14290 nəfər fiziki şəxs kimi vergi ödəyicisi olaraq qeydiyyatdan keçmişdir.

Qusar rayonu üzrə 2024-ci ilin 9 ayı ərzində əmək bazarında iştirak etməsi nəzərdə tutulan qeyri-məşğul əhalidən işə düzəlmək məqsədilə 2084 nəfər işaxtaran kimi rayon Məşğulluq Mərkəzinə müraciət etmiş və  qeydiyyata  alınmışdır. Həmin şəxslərdən 669 nəfəri qadın olmaqla, cəmi 1689 nəfəri münasib işlə təmin olunmuşdur. 2024-cü ilin 9 ayı ərzində özünüməşğulluq proqramı çərçivəsində 106  nəfər Qusar rayon Məşğulluq Xidməti tərəfindən müxtəlif aktivlərlə təmin edilmiş, 27 nəfər qadın olmaqla, cəmi 51 nəfər haqqı ödənilən ictimai işlərə, 24 nəfər müxtəlif ixtisaslar üzrə peşə hazırlığı kurslarına cəlb olunmuşdur.  Qusar rayonunda işsiz və işaxtaran vətəndaşların səmərəli məşğulluğunu təmin etmək məqsədilə Dövlət Məşğulluq Agentliyinin Quba-Xaçmaz Regional Məşğulluq filialı tərəfindən Qusar rayonunda 22 may 2024-cü il tarixində 15 müəssisənin iştirakı ilə əmək yarmarkası keçirilmişdir. Həmin  yarmarkada 198 boş iş yeri təklif olunmuş, münasib işlə təmin olunmaq məqsədilə  236 nəfər müraciət etmiş, onlardan 25 nəfəri işlə təmin olunmuşdur.

Qusar rayonu  üzrə 9137 nəfər pensiyaçı qeydiyyatdadır ki, bundan da 5998  nəfəri yaşa görə, 2051 nəfəri əlilliyə görə, 1088 nəfəri isə ailə başçısını itirməyə görə pensiya alan şəxslərdir. Rayonda cəmi 4203 nəfəri sosial müavinət alır ki, bundan 1843 nəfəri yaşa görə, 495 nəfəri  ailə başçısını itirməyə görə, 1865 nəfəri isə əlilliyə görə sosial müavinət alırlar.  

Rayon üzrə pərakəndə ticarət dövriyyəsi 141292 min manat, o cümlədən ərzaq məhsulları, içki və tütün məmulatları  üzrə 70018, qeyri ərzaq malları üzrə  71274 min manat, informasiya və rabitə üzrə 2286 min manat, əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin dəyəri 62743 min manat, ictimai iaşə üzrə dövriyyəsi 10666,0 manat təşkil etmişdir.

Qusar rayonunda nəqliyyat müəssisələrinin  və fiziki şəxslər tərəfindən yük və sərnişin daşınmaları  xidmətləri üzrə  379 ton yük, 7729 nafər sərnişin daşımaları həyata keçirilmiş, bu sahə üzrə  5316 min manatlıq ümumi xidmətlər göstərilmişdir.

01 oktyabr 2024-cü il vəziyyətinə rayonun bütün təsərrüfat kateqoriyaları üzrə təsərrüfatlarda 23419 hektar sahədə dənli və dənli paxlalılar biçilmiş, həmin sahələrdən 57158,1  ton məhsul əldə edilmiş və orta məhsuldarlıq 24,4 sentner olmuş, rayonda fəaliyyət göstərən təsərrüfatlardan  72,0 min tona yaxın meyvə yağılmışdır.

2024-cü ilin 9 ayı ərzində rayon ərazisində ənənəvi və intensiv bağların salınması davam etdirilmiş və  236,67 hektar gilas, 78,9 hektar alma, 32,6 hektar armud, 200,4 hektar nektarin və şaftalı, 181,4 hektar isə fındıq olmaqla cəmi 729,97 ha yeni intensiv və ənənəvi bağ salınmışdır.

Cari ildə kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına güzəştli qaydada 598.72  ton mineral gübrə verilmiş, rayon ərazisində fəaliyyət göstərən fermerlərə 71 ədəd traktor və 43 ədəd müxtəlif markalı kənd təsərrüfatı texnikası lizinq  yolu ilə satılmışdır.

2024 ilin yanvar-sentyabr aylarında rayonun fərdi təsərrüfatlarda 37040 baş iri buynuzlu, 63395 baş xırda buynuzlu  mal-qara bəslənilmiş, 3734 ton ət, 24180 ton süd, 8850 min ədəd yumurta,110 ton yun istehsal edilmişdir.

01 oktyabr 2024 il tarixə rayonda 20 mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələr fəaliyyət göstərmişdir. Bu mehmanxanalarda nömrələrin sayı 940, yerlərin sayı isə 2169–dur. 2024 iln yanvar-sentyabr aylarında həmin mehmanxanalarda  69141 şəxs yerləşdirilmışdir ki, onlardan  29523-ü Azərbaycan vətəndaşı, 39618–i isə əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərdir. Mehmanxana və mehmanxana tipli müəssisələr üzrə müzdla çalışanların orta siyahı sayı 710 nəfər, gəlirləri 26814 min manat olmuşdur.

Qusar rayonu ərazisində 01.10.2024 il tarixə 1 şəhər, 1 qəsəbə,27-si kənd olmaqla 29 bələdiyyə fəaliyyət göstərmişdir.Bələdiyyə büdcələrinin  gəlirləri-1296,8 min manat, xərcləri 1295,6 manat təşkil etmişdir. Fəaliyyət göstərmiş bələdiyyələrdə orta hesabla siyahı tərkibdə olmuş işçilərin sayı 80 nəfər, onlardan 22 nəfəri qadın olmaqla, orta aylıq nominal əmək haqqı 463 manat olmuşdur.